Druga częśćKsięgi Zaginionych Opowieści opublikowana
w 1984 roku, jest drugim tomem12-tomowej serii książek Christophera Tolkiena,
Historia Śródziemia, w której analizuje on niepublikowane rękopisy J.R.R. Tolkiena.
Książka jest kontynuacją Księgi zaginionych opowieści, część pierwsza. Zawiera
pierwsze formy opowieści o Berenie i Lúthien, Turinie i smoku, Naszyjniku
krasnoludów (Nauglafring) i Upadku Gondolinu.
Pozycja ma identyczną budową jak pierwsza.
Przed każdą opowieścią znajduje się też wstęp dotyczący tego, kiedy powstała, czy
istnieją rękopisy, jakim atramentem i na jakim materiale został zapisany tekst
przez Tolkiena, jak wyglądały maszynopisy i które elementy w tekście zostały przekreślone, a
które dodane. Podobnie też czytelnik poznaje kilka wersji danych fragmentów czy
całych opowieści. Przy czym zaznaczone zostają różnice i zastosowane zmiany.
Dotyczą one nie tylko pojedynczych zdań, sformułowań, ale także imion i nazw
własnych zaczerpniętych z języków elfickich. Opisany też został sposób redakcji
danego tekstu i dowody świadczące o tym, że dany fragment powstał jako pierwszy.
Czytelnik może zaznajomić się z komentarzem, przypisami i uwagami do każdej z
nich. Znaleźć tu można analizę fabuły, akcji, narracji, pojawiających się ludów,
poszczególnych bohaterów i odniesień do geografii i kosmologii Śródziemia. Ujawniane
są różnice dotyczące koncepcji między opowieściami, a Simarillionem oraz
ukazane zostały wydarzenia równoległe do danej opowieści. Dodatkowo znaleźć tu
można powiązane z danym tekstem wiersze.
To lektura wymagająca wielkiej uwagi i
koncentracji dzięki zastosowaniu drobiazgowej szczegółowości w analizie. Warto
też do niej wracać, bo nie łudźmy się, wszystkiego nie można przyswoić podczas pierwszego czy też jedynego
czytania. Dla laika tolkienowskiego świat może wydawać się trudna. To jednak
kwestia przyzwyczajenia. O ile jednak w tomie pierwszym przedstawiono niektóre
z bardziej kosmogonicznych mitów (np. opowieści o Valarach i stworzeniu świata,
stworzeniu dwóch Drzew Valinoru i Silmarilów, stworzeniu słońca i księżyca oraz
ostatecznego wygnania elfów z Valinoru), to jednak w drugim tomie nacisk został położony na opowieściach
dotyczących bohaterów i ich działaniu w walce z siłami Melka. Na końcu tomu
znaleźć można indeks nazw własnych i indeks geograficzny. Warto.
J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien, Księga
zaginionych opowieści, część 2, wydawnictwo Zysk i S-ka, wydanie 2023, cykl: Historia
Śródziemia, t. 2, tytuł oryg.: The Book of Lost Tales. Part II, przekład:
Agnieszka Sylwanowicz „Evermind”, wiersze przełożyła Katarzyna Staniewska „Elring”,
s. 468.